Een toekomstbestendig stelsel voor arbeidsongeschiktheid: een complexe operatie

Al jaren wordt er gesproken over een nieuw stelsel voor arbeidsongeschiktheidsuitkeringen. Dat is ook hard nodig: de achterstanden in WIA-beoordelingen blijven oplopen, herbeoordelingen verlopen moeizaam, fouten in de berekening van uitkeringen stapelen zich op, en veel mensen ervaren het huidige stelsel als onrechtvaardig.

Drie scenario’s, maar zijn deze ook realistisch?

Toch is een stelselwijziging een complexe operatie, waardoor de overheid deze telkens voor zich uitschuift. Er is echter wel enige voortgang. Begin 2025 publiceerde de Onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheidsstelsel (Octas) haar rapport met drie scenario’s voor een nieuw stelsel. Elk van deze scenario’s krijgt stevige kritiek. Door de vele wensen van verschillende partijen en belanghebbenden dreigt elk scenario bovendien duurder uit te vallen dan begroot – terwijl er juist weinig budget beschikbaar is.

Ingrijpende gevolgen: aanpassingen kunnen zelfs leiden tot een instorting van het stelsel

De overheid onderzoekt daarom welke aanpassingen op korte en lange termijn haalbaar zijn. Maar ook deze aanpassingen kunnen ingrijpende gevolgen hebben. Begin april publiceerde het Register Specialistisch Casemanagement (RSC) zijn visie op de stelselwijziging: Aanbevelingen voor een constructieve WIA-dialoog; inclusief ontwerp voor een toekomstbestendig stelsel & plan van aanpak stelselherziening. In dit advies wordt helder uiteengezet waarom de drie scenario’s volgens het RSC niet haalbaar zijn en waarom de beoogde aanpassingen zelfs tot een instorting van het stelsel kunnen leiden. Een reëel gevaar is dat private verzekeraars zich uit de markt terugtrekken. Gezien de aanhoudende problemen is het ondenkbaar dat het UWV de volledige uitvoering van een nieuw stelsel alleen op zich neemt.